Głęboko pod ziemią, w bunkrze pod Starą Kancelarią Rzeszy, Adolf Hitler i jego świeżo poślubiona żona odebrali sobie życie tuż po piętnastej 30 kwietnia 1945 roku. Hitler strzelił sobie w głowę, a Ewa połknęła kapsułkę z cyjankiem. Ale śmierć Führera nie zakończyła nazizmu ani II wojny światowej w Europie.
Przeciwnie – następne osiem dni obfitowały w jedne z najbardziej traumatycznych wydarzeń w historii Niemiec. W miasteczku Demmin mieszkańcy popadli w szaleństwo i popełnili zbiorowe samobójstwo. W innych częściach kraju masowe samobójstwa były następstwem brutalnych gwałtów popełnianych przez żołnierzy Armii Czerwonej na niespotykaną skalę. III Rzesza stała się areną surrealistycznych wydarzeń: marsze śmierci więźniów z obozów koncentracyjnych, kolumny uchodźców i wycofujący się żołnierze Wehrmachtu mieszają się w tyglu beznadziei i rozpaczy.
Volker Ullrich, jeden z największych historyków zajmujących się okresem II wojny światowej, opisuje pierwsze osiem dni maja, będące jednocześnie ostatnimi dniami wojny w Europie. Opisuje drogę ku ruinie.
Wstrząsające, doskonale przygotowane dzieło… Według Ullricha brutalne zachowanie ostatnich lojalistów III Rzeszy nie zrodziło się z gniewu lub uporu w obliczu klęski, w czasie wojny powszechnych, lecz było efektem wcześniejszych patologicznych uwarunkowań.
„WALL STREET JOURNAL”
Znakomita książka. Dla niemieckiego badacza wielkim wyzwaniem musiało być zachowanie całkowitej obiektywności wobec tego, co wydarzyło się w tak nieodległej (i wciąż żywej we wspomnieniach) przeszłości.
„TIMES”
Volker Ullrich – autor znanej biografii Hitlera – ukazuje agonię i końcową fazę istnienia III Rzeszy z porażającymi szczegółami. Ta fascynująca i często niepokojąca kronika przywołuje surrealistyczny moment w historii, który był równocześnie apokalipsą i nowym początkiem.
„PUBLISHERS WEEKLY”
Samobójcza śmierć Adolfa Hitlera nie zakończyła wojny. Niby o tym wiemy, ale świadomość tego, co wydarzyło się od czasu, gdy dyktator zastrzelił się w berlińskim bunkrze, do podpisania kapitulacji przez III Rzeszę, pozostaje na obrzeżach wielkiej historii. Nikt tak dobrze jak Volker Ullrich, świetny historyk, nie pokaże różnorodności zdarzeń, które miały miejsce w tamtym czasie. Opisuje działania militarne kilku armii, paniczny odwrót Wehrmachtu, próby ratowania skóry przez nazistowskich notabli i ostateczny upadek jeszcze niedawno potężnego państwa, ale również tragiczną sytuację cywilów, więźniów zmuszonych do marszów śmierci czy niemieckich kobiet gwałconych przez żołnierzy Armii Czerwonej. To książka, którą trzeba przeczytać.
SZYMON LANGOWSKI
